Ergenlerde Sigara, Alkol ve Madde Kullanımı

Ergenlerde Sigara, Alkol ve Madde Kullanımı

İzmir, 2011

Kitap Tanıtımı
Özellikle gelişmiş toplumlarda madde kullanımının giderek artması rastlantısal değildir. Bağımlılık yapan maddeler tüm dünyada çok kazançlı bir ticaret yoludur. Dünyada büyük karteller klasik tanıtım ve satış stratejilerini kullanarak madde ticaretini yönlendirmektedir. Bu yolla en fazlada gençlere ulaşmaları mümkün olmaktadır.
Türkiye madde ticaretinde çok önemli bir ticaret yolunun üstündedir. Bağımlılık yapan madde ticareti, geçiş yaptığı yol üstünde geniş bir pazar bulmakta ve malını bu yol üzerinde satmaya çalışmaktadır. Madde kullanımı ve maddeye bağlı sorunlar bu güzergahta artış göstermektedir.
Bağımlılık yapan maddeler, doğal veya suni olarak insan bedenine dışarıdan alınan maddelerdir. Alındıktan sonra beden ve zihin üstünde çoğunlukla olumsuz etki gösterirler. Bu  olumsuz etkiler, biyo-psiko-sosyal pek çok soruna yol açar.
Bu kitap İzmir İlinde lise 9. sınıf öğrencileri ile 2007 yılında yürütülen bir çalışmanın sonucudur. Bu çalışmada;

• 2007-2008 öğretim yılında, İzmir ili liselerindeki 9. sınıf öğrencilerinin bağımlılık yapıcı madde kullanım yaygınlığının saptanması,
• Madde kullanımına yol açan ve madde kullanımını önleyen çevreye, aileye, okul ve akran özelliklerine ilişkin etkenlerin saptanması,
• Madde kullanımına yol açan ve koruyan bireysel, psikolojik özelliklerin yanı sıra depresyon ve umutsuzluğun madde kullanımı ile ilişkisinin araştırılması amaçlanmıştır.

Çalışma İzmir’de tüm ili temsil eden ilk ve tek yaygınlık araştırmasıdır. Örneklemin evreni temsil gücü tam ve yordayıcı gücü yüksektir.
Aynı örneklemde kullanım oranlarıyla birlikte, hazırlayıcı ve koruyucu etkenlerin araştırılması da bir ilktir ve sonuçların güvenilirliğini artırmaktadır.
Çalışma İzmir Milli Eğitim İl Müdürlüğü’ne bağlı resmi ve özel liselerde 2757 (% 48.9 ) erkek, 2813 ( % 49.9 ) kız, 71 ( % 1.3 ) boş  5641 lise 9. sınıf öğrencisi ile yürütülmüştür.
Çalışmada İzmir ili 9. sınıf öğrencilerinde madde kullanım sıklığının %2 civarında olacağı varsayılmıştır. Yüz güldürücü olarak yaygınlığı en yüksek saptanan esrar, sakinleştirici hap ve uçucu maddeler dahil tüm maddelerin 2007 yılı İzmir oranları bu oranın altındadır.
Erkek öğrenciler; daha fazla bağımlılık yapıcı madde kullanmaktadır, ancak çevredeki aynı cinsten sosyal rol modellerin fazlalaşıp, sosyo-ekonomik ve kültürel koşullar eşitlendiği takdirde cinsiyetler arasındaki fark ortadan kalkmaktadır.
Yaşa göre; sigara, alkol ve diğer maddelerin kullanımı, büyük yaştaki öğrencilerde daha yaygındır. Ancak bu öğrencilerin ana baba kaybını daha fazla yaşamaları, okul başarısızlıkları ve devamsızlıklarının da fazla olduğu göz önünde bulundurulduğunda, karşılaştıkları yaşam streslerinin fazlalığı da madde kullanımına yol açmakta olabilir. İlk deneme ve başlama yaşı daha küçük, düzenli kullanım ise daha ileri yaşlardadır. Madde kullanımında bir yıllık süre dahi çok önemlidir. Çocukların yaşam stresleriyle karşılaştıkları ilk anlarda, sevdiklerinin yakınlarında ve destekleyici olması, acılarını paylaşmalarına olanak tanınması, çocukların stres ve depresyon bulgularının gözden kaçırılmaması önemlidir.
İlçelere göre; perifer ilçelerde madde kullanımı her iki cinsiyette yaygındır. Gençlerin yönelebileceği bireysel ve sosyal ilgi alanlarının sınırlı olması sonucu, küçük çevrede yaşayan gençler rahatlamak ve stresle baş etmek için madde kullanımına daha fazla yönelebilir. Maddeye ulaşmanın zor olması da merak duygusunu küçük alanlarda daha fazla körükleyebilir. Sosyolojik başka bir nedense, son yıllarda İzmir’de iç göçün, merkez ve metropol ilçelerden perifere kaymasıdır.
Gencin depresif duygulanımı madde kullanımında en önemli risk etkenidir. Yaşanılan çevrenin güvenli olmaması ise en belirgin depresyon etkenidir. Depresyon ve umutsuzluk bulguları, gencin duyarlılığının ve kırılganlığının yaşamın her alanına yayıldığını, ancak, gence umut duygusunun aşılanmasında en büyük rolü ailenin oynadığını göstermektedir.
Liseye başlama, madde kullanımında yaş ve arkadaş özellikleri açısından kritik bir dönemdir. Merak duygusuyla sigara deneme daha küçük, sorunlu kullanımsa daha büyük yaşta başlamaktadır. Gençlerle yapılan koruma ve önleme çalışmaları lise başlangıcında daha fazla uygulanmalıdır. Gencin arkadaşları, akranları ile birlikte zamanı iyi kullanabilecekleri boş zaman etkinliklerine daha çok olanak sağlanmalıdır.
Sosyo ekonomik koşulların iyileşmesi kullanımda hem risk etkeni hem de koruyucu etken olmaktadır. Gence yaşına uygun ekonomik kaynaklar sunulmalı, kontrol altında tutulmalı, gereğinde sınırlanmalıdır. Özel okul örnekleminde yaygınlığın en çok olması bu saptamayı desteklemektedir.
Olumlu aile tutumları, gencin sağlıklı gelişimi ve olumsuz alışkanlıklara yönelmemesi üzerinde birincil önem taşımaktadır. Mükemmeliyetçi ve çocukları üzerinde ilgi ile baskı kuran ailelerde, sağlık bakımına da daha fazla ulaşılabilir. Bu yapıdaki ailelerin çocuklarında daha zor fark edilebilecek hap kullanımı daha fazladır. Kontrolsüz reçeteler ve rastgele ilaç kullanımının, sakinleştirici ve kodein haplarının kullanımına yol açması engellenmelidir.
Özellikle alkol kullanımında gencin yaşadığı ailenin ve sosyo-kültürel değerlerin, inanışların önemi büyüktür. Madde kullanımında sorunun kaynağını uzakta aramaktansa, çocuğun, gencin yaşadığı ortamın iyileştirilmesi en temel unsur olmalıdır.
Bu çalışmada klinik olmayan örneklemde, esrar kullanan gençlerde anlaşılamama, yabancılaşma gibi ileride psikotik yaşantıya dönüşebilecek ögelerin daha fazla olduğu saptanmıştır. Bu sonuç esrar kullanım başlangıcı ve psikotik semptom ilişkisinin erken yaşlardan itibaren ayrıntılı olarak koruyucu halk sağlığı yöntemleriyle ele alınmasının gerekliliğini vurgulamaktadır.
Bu örneklemde saptanan önemli diğer bir klinik bulgu, uçucu madde kullanımı ve hiperaktivite ya da enerji azlığı ilişkisidir. Uçucu madde kullanımı ve gencin enerji düzeyiyle ilgili ilişkisi de daha erken yaşlardan itibaren incelenmeli ve koruyucu yöntemler devreye sokulmalıdır.
Bu kitabın başta çocuklarımız, ergenler, eğitimciler, veliler, klinisyenler ve bağımlılık yapan madde kullanımı ile ilgili tüm okurlara ışık tutması dileğimizdir.

Kitaba erişim linki: 

http://eds.a.ebscohost.com/eds/detail/detail?vid=3&sid=4d65c7dd-5062-46f9-b969-ecb27bcda459%40sessionmgr4007&bdata=JnNpdGU9ZWRzLWxpdmU%3d#AN=571084&db=edsebk

Satın almak için:

http://www.kutuphane.ege.edu.tr/d-331/satin_alma.html